De tandheelkundige benaming voor teruggetrokken tandvlees is gingiva recessie.

Gedurende het leven zal bij iedereen het tandvlees zich wel ergens terugtrekken, er zijn globaal gezien een aantal redenen waarom tandvlees zich terugtrekt:

Poetstrauma
Te hard poetsen, een verkeerde poetsmethode en/of een te harde tandenborstel kunnen het tandvlees zodanig beschadigen dat het terugtrekt. Poets bij voorkeur met een zachte tandenborstel en oefen niet te veel druk uit tijdens het poetsen. Rechts is te zien dat het tandvlees zich heeft teruggetrokken en dat door het verkeerd poetsen ook de tandhalzen aan slijtage onderhevig zijn.

Parodontitis
Als de ontsteking van de tandvleesrand (gingivitis) zich uitbreidt in de richting van het kaakbot, zal het kaakbot worden afgebroken. Dit wordt parodontitis genoemd. Als gevolg van deze ontsteking bestaat de kans dat het tandvlees zich terugtrekt. Rechts zijn door parodontitis aangedane tanden te zien. Het tandvlees is teruggetrokken en heeft door de ontsteking geen gezonde kleur.

Na parodontologische behandeling
Na een geslaagde parodontologische behandeling, zal het steunweefsel rond de tanden en kiezen genezen. Het tandvlees zal zich terugtrekken en de spleet tussen het tandvlees en de tand (pocket) wordt kleiner. Rechts zijn nu dezelfde tanden na genezing van de (ernstige) parodontitis te zien. De tanden en ook de wortels onder het tandvlees zijn goed schoongemaakt. Het tandvlees heeft nu een gezond uiterlijk gekregen en zich ook verder teruggetrokken. Het is niet verstandig om een parodontologische behandeling te vermijden omdat je bang bent voor terugtrekkend tandvlees. Als de ontsteking namelijk aanwezig blijft, zal de kans dat het tandvlees zich verder terugtrekt ook steeds groter worden, tevens bestaat het risico om alle tanden en kiezen te verliezen. Als in het bovenstaande voorbeeld veel eerder ingegrepen was, zou het tandvlees zich nooit zover hebben kunnen terugtrekken. Na genezing van de steunweefsels zal de hoogte van het tandvlees stabiel blijven.

Andere factoren
Er zijn meer factoren die samen met de al eerder genoemde oorzaken, de kans op het terugtrekken van het tandvlees kunnen vergroten.

Soms zijn de wortels van de voortanden bedekt met maar een heel dun laagje bot, of kunnen zelfs geen botbedekking hebben. Dit is te zien linksboven en wordt een dehiscentie genoemd. In combinatie met dun tandvlees en ontsteking of te hard poetsen kan dit leiden tot terugtrekken van het tandvlees, dit is te zien rechtsboven. Door de positie die de hoektanden in de kaakwal hebben, treden er vaak dehiscenties op en kan het tandvlees zich daar makkelijk terugtrekken.

Doordat bij orthodontie binnen de kaak de tanden en kiezen van plaats en stand veranderen, kan het tandvlees zich terugtrekken. Maar het tandvlees van tanden met teruggetrokken tandvlees kan doordat de positie in de kaak gunstiger wordt, ook door de orthodontische behandeling verbeteren.

Chirurgie
Als het tandvlees gezond is, kan mits er voldoende onderliggend kaakbot aanwezig is, door middel van chirurgie geprobeerd worden de normale positie van het tandvlees te herstellen.

Rechts is een hoektand te zien, waarbij het gelukt is om de positie van het tandvlees te verbeteren.