Ontstoken tandvlees langs de randen van de tanden en kiezen wordt gingivitis genoemd. Het kan rood, slap en gezwollen zijn. Tevens kan het gaan bloeden bij het poetsen of eten. De ontsteking van de rand van het tandvlees wordt veroorzaakt door bacteriën. Er zijn veel soorten bacteriën, die dit kunnen veroorzaken. Zij bevinden zich in de tandplak. Tandplak is een zacht en kleverig laagje op de tanden en kiezen. De tandplak bestaat voor 70% uit bacteriën. Zeer kort na het poetsen begint het zich al te vormen. De bacteriën zijn afkomstig uit het speeksel. Het laagje plak wordt steeds dikker en de samenstelling van de bacteriën verandert. Na ongeveer 24 uur begint de plak schadelijk te worden. Een voorkeurslocatie waar de plak zich ophoopt is langs de randen van de tanden en kiezen met de gingiva. Links is de plak (geel) schematisch op deze plaatsen in de foto getekend.

De plak langs de randen van de gingiva zal, als deze niet tijdig verwijderd wordt, schadelijke (afval)stoffen produceren. De gingiva raakt geïrriteerd en het lichaam start een afweerreactie. Als gevolg hiervan zal de gingiva opzwellen en zal de doorbloeding van de gingiva toenemen. Dit verklaart het rode aspect van de gingiva op de bovenste foto. Tevens zal een deel van de vezels die door de gingiva lopen, worden afgebroken. Dit heeft als gevolg dat de gingiva nu niet meer strak tegen de tand aanligt. M.a.w. de col van de coltrui mist zijn elastische vezels en hangt nu losjes om de nek. Bij een deel van de mensen zal de afbraak hier stoppen, maar bij anderen zal de afbraak, onder bepaalde omstandigheden, verder richting het kaakbot gaan.